انواع موشکهای ضد زره ایران(قسمت 1)

انواع موشکهای ضد زره ایران

موشک جدید دهلاویه به عنوان عضو جدید و جوان خانواده موشک های ضدزره نیروهای مسلح ایران، خط دفاعی مستحکمی را در برابر تانک های پیشرفته غربی و شرقی برقرار کرده و تولید بومی آن نیز امکان ارتقاء و بهسازی های آتی را تضمین می کند.

نبردهای زره و ضد زره از سابقه تاریخی طولانی برخوردار است. از اینرو ارتش هایی که تمایل به ارتقاء قابلیت های ماندگاری خود در صحنه نبرد داشته اند در هر دوی این زمینه ها سرمایه گذاری های قابل توجهی کرده اند.

هر چند ادوات زرهی در مسیر توسعه میزان مقاومت زره ها، اغلب یک قدم جلوتر از تسلیحات ضد زره قرار داشته اند اما این سلاح ها به دلیل هزینه های به نسبت کم در چرخه طراحی تا کاربری، در کشورهای مختلف دنیا به سرعت متناسب با تهدیدات روز توسعه یافته اند.

اما موشک ها در زمینه روش های هدفگیری و هدایت، تانک ها را ناچار به استفاده از ادوات دفاعی جدیدتر سوق می دادند. از اینرو دو مؤلفه هدایت دقیق و مطمئن و قدرت نفوذ بالا اصلی ترین عوامل تعیین کننده ارزش یک سامانه ضد زره محسوب می شوند.

ذکر این نکته لازم است که موشک ها به عنوان سلاح دارای قابلیت هدایت برتری قابل توجهی بر راکت ها و توپ های بدون عقب نشینی دارند ولی به دلیل قیمت بسیار بالاتر آنها، همچنان از راکت ها برای انهدام طیفی از اهداف استفاده می شود.

در روزهای اخیر خبر افتتاح خط تولید موشک ضد زره «دهلاویه» بازتاب وسیعی در رسانه ها داشته است که برای معرفی این موشک نگاهی به سایر سامانه های موشکی ضد زره کشور از گذشته تا کنون خواهیم داشت.

پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، به جز تسلیحات راکتی نظیر RPG-7، اصلی ترین سلاح ضد زره ایران را 9000 فروند موشک BGM-71 تاو تشکیل می داد که علاوه بر قابلیت شلیک از بالگردهای کبرا، از پرتابگرهای ثابت زمینی، خودروهای جیپ و نفربرهای M-113 هم شلیک می شدند.

این موشک با طول 1.16، قطر 0.152 و دهانه بال 0.46 متر، جرم 18.9 کیلوگرم که 3.9 آن مربوط به سرجنگی است، به سرعت 278 متر بر ثانیه و برد 65 تا 3750 متر و میزان نفوذ در زره تا 430 میلیمتر دست می یافت.

شهید چمران پشت قبضه موشک تاو

این موشک که احتمال اصابت آن به هدف 95٪ عنوان می شد در دست رزمندگان اسلام کارنامه درخشانی در جنگ تحمیلی 8 عراق علیه کشورمان ساله از خود بجا گذاشت. روش هدفگیری و هدایت این موشک از نوع فرمان به خط دید نیمه خودکار و ارسال فرامین از طریق سیم به موشک بود. در این روش کاربر با نگاه کردن از دوربین هدفگیری می بایست همواره نشانه گیر را روی موشک نگه دارد و در صورت حرکت هدف، فرامین اصلاحی محاسبه شده و به موشک ارسال می شود.

سامانه موشکی دیگر ضد زره که از پیش از انقلاب خریداری شده بود «دراگون» نام داشت که قابل استفاده توسط یکنفر و در واقع دوش پرتاب بود. برد آن 75 تا 1000 متر، بیشینه سرعت آن 200 متر بر ثانیه و روش هدایت آن مشابه تاو، فرمان به خط دید و سیمی بود. این سامانه به تعداد تاو خریداری نشد.

پرتابگر موشک دراگون

هر چند هدایت سیمی روشی مطمئن برای هدایت به شمار می رود و حتی چنین موشکهایی در بسیاری از کشورها هم اکنون نیز د حال استفاده است اما محدود شدن برد موشک یکی از معایب این روش هدایت است. اختصاص بخشی از جرم موشک به سیم و قرقره و قرار گیری این مجموعه در انتهای موشک نیز محدودیت هایی را از نظر جانمایی تجهیزات به چنین طرح هایی اعمال می کند.

پس از شروع جنگ تحمیلی یک موشک ضد تانک ساخت شوروی سابق که عراقی ها استفاده زیادی از آن در جنگ می نمودند به تسلیحات نیروهای ایران اضافه شد. این موشک، مالیوتکا نام داشت. مالیوتکا از تاو سبک تر بود، برد و جرم کمتری داشت و البته هدایت آن غیر خودکار بود یعنی کاربر باید هم موشک و هم تغییرات هدف را در آن واحد مد نظر قرار می داد از اینرو هدایت آن سخت تر بود.

تعداد اندکی از سامانه های ضد زرهی که در اختیار رژیم بعث عراق بود مانند سامانه موشکی فرانسوی «میلان» نیز به دست رزمندگان اسلام افتاد هر چند که به دلیل تعداد اندک قابل اتکا نبودند.

پس پایان جنگ تحمیلی با استفاده از تجارب ارزشمند بدست آمده در نبردهای فراوان و نابرابر با نیروهای پرتعداد زرهی عراق، ساخت نمونه های بومی از موشک های ضد زره در دسترس، آغاز شد. البته ساخت موشک تاو در سالهای دفاع مقدس کلید خورده بود و با توجه به تعداد زیاد پرتابگرهای آن و کاراریی بالاتر، بیشتر مورد توجه قرار داشت. نمونه بومی آن «توفان» نامیده شد که در برخی مشخصه ها تفاوت های اندکی با نمونه اصلی داشت. از آن جمله باید به سرجنگی 3.6 کیلوگرمی، جرم 18.5 کیلوگرم، میزان نفوذ 550 میلیمتر و برد 70 تا 3850 متر و سرعت بیشینه 310 متر بر ثانیه ای آن اشاره کرد. روش هدایت، پرتابگر و شکل ظاهری توفان صرف نظر از تفاوتهای اندک در ابعاد، مشابه موشک تاو است.

با توجه به استفاده تانک های جدید از زره های واکنشی(ERA)، نسل دوم توفان، با سرجنگی دو مرحله ای ساخته شد. توفان-2 به دلیل بهره گیری از یک میله نفوذگر، 145 سانتیمتر طول دارد. جرم آن 19.1 کیلوگرم، جرم سرجنگی 4.1 کیلوگرم، و میزان نفوذ آن 760 میلیمتر است که 38.2٪ درصد رشد را نشان می دهد. سایر مشخصات این نمونه مانند نسل اول است. خصوصاً احتمال اصابت هر دو نسل توفان، 95 درصد عنوان شده است. این موشک ها قابلیت بکارگیری در شب را با برد کمتر دارند.

پس از ساخت نسل های 3 و 4 توفان که ظاهراً به تولید انبوه نرسیدند، موشک توفان-5 به عنوان توسعه یافته ترین نمونه این خانواده طراحی و ساخته شد که تصاویر آن نشان دهنده تفاوت های محسوسی حتی نسبت به آخرین نمونه های خارجی تاو است. این موشک بر خلاف نسل های قبلی از روش هدایت پیشرفته با استفاده از پرتو لیزر برخوردار است که ضمن حفظ آن از آسیب پذیری در برابر جنگ الکترونیک دشمن، دقت بسیار بالایی نیز به آن می دهد. این موشک دارای سر جنگی دو مرحله و یک میله نفوذگر جمع شونده جدید نیز هست. میزان نفوذ این موشک در زره بیش از نسل های قبلی عنوان شده است.

توفان-5

به گزارش مشرق، توفان-5 قابلیت پرتاب از پرتابگرهای اصلاح شده تاو/توفان را دارد و در نتیجه برای پرتابگرهای موجود زمینی مناسب است. بخش هدفگیری و هدایت سامانه پرتابگر این موشک متناسب با تغییرات آن بهسازی شده و به ادوات «هدایت نیمه خودکار سوار بر پرتو لیزر» مجهز شده است.

پرتابگر موشک توفان-5

مقایسه نشان می دهد هر چند بدنه توفان-5 کشیده تر است اما از سامانه پیشران مشابه نسل های قبلی بهره می برد. یک مجموعه چهارتایی بالک صلیبی شکل نیز در این نسل اضافه شده است.

موشک مالیوتکا نیز پس از جنگ در کشور با همان نام ساخته شد اما با توجه به رشد فناوری های کشور سه نمونه بهسازی شده از آن معرفی شده است؛ آی-رعد(I-raad)، رعد-تی و آی-رعد-تی. مجموع جرم موشک و سامانه هدایت آن امکان حمل و بکارگیری توسط دو نفر ایجاد می کند. این نوع موشک به صورت استاندارد روی نفربرهای زرهی بی-ام-پی-1 نیز قابل استفاده است.

رعد-تی نمونه ای از موشک رعد/مالیوتکا بود که با استفاده از سر جنگی دو مرحله ای، توانایی نفوذ به بیش از 400 میلیمتر زره های واکنش دهنده را بدست آورده اما سامانه هدایت و هدفگیری آن مشابه قبل بود. سرعت این موشک 120 متر بر ثانیه و برد آن بین 400 تا 3000 متر است.