پدر همهٔ بمبها یا FOAB، نام قویترین بمب خلاء جهان است که در ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۷ توسط روسیه آزمایش شد. این آزمایش جوابی به آزمایش «مادر همهٔ بمبها» بود که توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳ انجام شد که پیش از «پدر همهٔ بمبها» قویترین بمب خلاء جهان بود.
ویژگیها
این بمب که با هواپیما حمل میشود، توانایی ایجاد خلاء دارد و قابل مقایسه با قدرت و کارایی یک بمب هستهای ولی بدون ایجاد خسارات زیست محیطی ناشی از یک بمب هستهای است. این بمب که به طور مخفیانه ساخته شده قدرتی بیش از بمبهای هستهای داشته و ارتعاشهای ناشی از انفجار آن به مراتب شدیدتر از ارتعاشهای هستهای است. این بمب موسوم به پدر تمام بمب ها است و قدرت آن چهار برابر بیشتر از پرقدرتترین بمبهای فعلی جهان است که در اختیار آمریکا قرار دارد. زیرا از یک نوع جدید و بسیار کارآمد مواد منفجره که به آن اشارهای نشدهاست، بهره میبرد. MOAB یا مادر همهٔ بمبها که پیش از این به عنوان قویترین بمب خلاء شناخته میشد و در سال ۲۰۰۳ آزمایش شده بود، یک بمب هدایت شونده ماهوارهای دوربرد است و آمریکا از آنها در جنگ با طالبان در افغانستان استفاده کرد.
بمب روسی اولین بار توسط هواپیمای توپولف تی یو-۱۶۰ در محل آزمایش فرو ریخته شد. قدرت این بمبها که با شدت زیادی منفجر شدند، بیش از حد تصور است. این بمب از لحاظ اندازه از بمبهای MOAB آمریکایی کوچکتر است، اما به دلیل استفاده از فناوری نانوتکنولوژی در ساخت آن و با توجه به حرارتی که در زمان منفجر شدن در مرکز انفجار تولید میشود قدرت آن بسیار بیشتر از بمبهای آمریکایی است. بمب خلاء جدید میتواند جایگزین یک سری از ابزار هستهای با قدرت ضعیف تر شود که قبلا ساخته شده بود. در همین زمینه وزارت دفاع روسیه اعلام کرد این طرح نظامی هیچکدام از توافقات بینالمللی را نقض نمیکند و به ایجاد رقابت تسلیحاتی تازهای در جهان منجر نخواهد شد. بمب روسیه حاوی ۸٫۷ تن ماده منفجره قوی است، در حالی که بمب آمریکا بیش از هفت تن ماده منفجره دارد. بمب آمریکا معادل ۱۱ تن تی.ان.تی است در حالی که بمب روسیه معادل ۴۴ تن از این ماده منفجره میباشد. همچنین شعاع انفجار بمب روسیه معادل ۳۰۰ متر و دو برابر شعاع انفجار بمب آمریکا است. این بمب روسی در ابتدا تودهای از مواد آتشزا در شعاع انفجاری خود ایجاد میکند که با اکسیژن موجود در جو مخلوط میشود. سپس درمرحله بعد، این توده آتش میگیرد. بطوریکه تمام منطقه آتش گرفته شده را نابود میکند .
دیدگاه سیاسی
آزمایش این بمب با توجه به تنشهای به وجود آمده میان مسکو و واشنگتن به دلیل مسائلی چون استقرار سپر موشکی آمریکا در اروپای شرقی، پرواز مجدد هواپیماهای استراتژیک روسیه و امکان تعلیق حضور در پیمان نیروهای متعارف از سوی روسیه، میتواند بیش از گذشته، روابط دو کشور را به دوران جنگ سرد نزدیک کند. آزمایش بمب خلاء توسط روسیه نشان دهنده توان نظامی این کشور در پاسخ به طرح آمریکا برای استقرار تجهیزات ضد موشکی خود در شرق اروپاست.
دانشمندان انستیتوی ژئوفیزیک اسرائیل مدتی قبل در جنوب اسرائیل بمبی به وزن 102تن را در چارچوب آزمایش بهبود کنترل انفجار، منفجر کردند. این مطلب را "یفیم گیترمان" کارشناس ارشد لرزه شناسی انستیتوی ژئوفیزیک اسرائیل خبر داد.
این انفجار باعث تولید امواج صوتی فرکانس پایین شد که در برخی از کشور های اروپایی ثبت شد.
اطلاعات مربوط به این جنگ افزار که نوعی بمب غیر کشنده است اولین بار در بحران کوزوو و صربستان منتشر گردید .این بمب که بنا به در خواست نیروی هوایی آمریکا ساخته شده و اثرات نامطلوبی روی انسان نداشته و نوعی مهمات هوا به زمین است که هدف آن غیر عملیاتی کردن زنراتورهای برق و خطوط انتقال الکتریسته است
این پروژه در سال 1970بر اساس تاثیر رشته های گرافیت کربن در اتصال قطب های مثبت و منفی منابع تولید و توزیع الکتریسیته آغاز گردید پیش بینی شده بود در عملیات آزاد سازی گروگان های لانه جاسوسی از این سلاح استفاده شود (که نشد)
این جنگ افزار در سال 1991 توسط متحدین علیه عراق مورد استفاده قرار گرفت بعد از جنگ خلیج فارس نیروی هوایی آمریکا تصمیم گرفت که نوعی از این سلاح را که بتواند از هواپیما پرتاب شود بسازد عملکرد این نوع بمب به اینگونه است که پس از انفجار بمب مادر ( بمب خوشه ای) بمب های کوچکتر با استفاده از چتر سرعت خود را کم میکنند سپس در ارتفاع معینی منفجر شده و الیاف کربن در هوا پراکنده میشود ودر نوع های جدید تر به صورت پودر است که باعث نفوذ تدریجی به دستگاه های برقی و باعث اتصال در آنها میشود
راه های مقابله
عایق بندی دقیق دستگاها و خطوط نیرو و استفاده از کابل کشی های زیر زمینی یا پوشش های الکترو استاتیکی
برای مطالعه کامل در مورد این نوع بمب به ماهنامه ی جنگ افزار شماره 72 مراجعه کنید
منبع:
ماهنامه جنگ افزار شماره 72 آذر ماه